Terör örgütü PKK'ya karşı güvenlik işbirliği konusunda son dönemde ilerlemeler kaydeden Türkiye ve Irak, Suriye'deki IŞİD kamplarından kaynaklanan sorunların çözülmesi için de ortak komite kurma kararı aldılar.
Suriye'nin kuzeyinde yaklaşık 10 bin Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) mensubu cezaevlerinde tutuluyor.
Bunların sayıları yaklaşık 50 bine varan aile mensuplarının çoğu da farklı kamplarda gözetimde bulunuyorlar.
Irak'ın, Suriye'nin kuzeydoğusundaki El Hol ve Roj kampında bulunan Irak vatandaşı IŞİD tutuklu yakınlarını geri alması anlayışı üzerine kurulan anlaşma, Suriye dahil bölge ülkeleri tarafından oluşturulan "Beşli Mekanizmanın" faaliyetlerinin önemli ayaklarından birini oluşturması açısından da önem taşıyor.
IŞİD kamplarıyla ilgili önemli gelişme, 13 Nisan'da Antalya'da düzenlenen Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması toplantısında yaşandı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin'in başkanlığında ve iki ülkenin içişleri, savunma bakanlıklarıyla istihbarat yetkililerinin katıldığı toplantıya, Irak'tan Haşdi Şabi ile Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) temsilcileri de yer aldı.
Toplantının Suriye, Türkiye, Irak, Ürdün ve Lübnan'ın oluşturduğu "Beşli Mekanizmanın" çalışmalarını ilerlettiği ve IŞİD ile mücadele için Suriye topraklarında ortak operasyon merkezi kurma aşamasına gelindiği bir süreçte gerçekleşmesi de önemli bir adım olarak görüldü.
Toplantıda alınan kararlar, ortak bir bildiriyle kamuoyuna duyuruldu.
Bu kararlar arasında Suriye'deki IŞİD kamplarıyla ilgili olarak "Suriye'deki el-Hol, Roj ve diğer kamplara bir çözüm bulunmasının aciliyeti nedeniyle, taraflar sorunu ele almak maksadıyla ortak bir komite kurmanın gerekliliğini teyit etmiştir" ifadelerine yer verildi.
Cezaevlerinin ve kampların kontrolü, ABD ile ortaklık ilişkisi içinde olan ve ağırlığını Halk Savunma Birlikleri'nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından sağlanıyor.
Türkiye, ABD'ye uzun süredir "terör örgütü" olarak tanımladığı YPG ile işbirliğini kesmesi ve IŞİD ile mücadele konusunda farklı bir yöntem izlenmesi çağrısında bulunuyor.
Irak vatandaşlarını geri alıyor
YPG'nin Şam yönetimi ile vardığı anlaşma kapsamında Suriye askeri güçlerine katılmayı kabul etmesi sürecini de yakından takip eden Türkiye, bölge ülkeleriyle geliştirdiği "Beşli Mekanizma" aracılığıyla IŞİD ile mücadelenin sekteye uğramaması ve bu örgütün ülkedeki geçiş sürecinden yararlanmaması gerekçesiyle uygun bir platform yaratma arayışında.
Bu sürecin ilk aşamalarından birini IŞİD cezaevleri ve kamplarıyla ilgili sorunun nasıl çözüleceği oluşturuyor.
Tutuklu bulunan IŞİD üyeleri ve aile mensuplarının yüzde 80 kadarının Irak ve Suriye vatandaşı olduğu kaydediliyor.
Bu iki ülkenin vatandaşlarıyla ilgili süreçleri yönetebilmeleri, hem kamplar hem de tutuklu bulunan IŞİD mensupları açısından süreci kolaylaştırabilecek bir unsur olarak görülüyor.
Türkiye, bu süreçte her iki ülkeye destek sağlayabileceğini kaydediyor.
Antalya Diplomasi Forumu'na (ADF) katılan Irak Dışişleri Bakanı Hüseyin, NTV'ye yaptığı açıklamalarda, Bağdat yönetiminin kendi vatandaşlarıyla ilgili adım atmasıyla ilgili bir sorun olmadığı mesajını verdi.
Hüseyin, ailelerin tutulduğu kampların çocuklar ve gençler için "IŞİD eğitim merkezi" olarak işlev gördüğünü, buna izin verilmesinin olanaklı olmadığını kaydetti ve ekledi:
"El-Hol kampını çözmek için uluslararası toplumla işbirliği yapmaya çalışıyoruz. Iraklılara gelince, Iraklı ailelerin çoğunu Irak'a geri getirmeye başladık."
Bu kamplarda Suriye ve Irak dışında özellikle Avrupa ülkelerinden de insanlar bulunuyor ve Türkiye, herkesin kendi ülke vatandaşlarını alması konusunda çağrılarına devam ediyor.
Oluşturulacak komite aracılığıyla hem kampların boşaltılması hem de tutuklu bulunan ancak herhangi bir yasal soruşturmadan geçmeyen IŞİD mensuplarıyla ilgili süreçlerin hızlandırılması amaçlanıyor.
Bulunacak çözüm, cezaevlerindeki IŞİD'lilerin burada tutulmaları ancak bunların kontrolünün başta Suriye olmak üzere bölge ülkelerinin denetiminde olmasını içeriyor.
Ortak operasyon merkezi kurulacak
Antalya'da yapılan Türkiye-Irak görüşmelerinde "Beşli Mekanizma" konusundaki çalışmaların da gözden geçirildiği kaydedildi.
Ortak açıklamada, bu konuyla ilgili olarak "Terörizmle mücadeleye ilişkin olarak Suriye ve komşularınca 9 Mart 2025 tarihinde Amman'da başlatılan 'Beşli Mekanizma' bağlamında, Taraflar, Ortak Operasyon Merkezi'nin kurulmasına dair kararlılıklarının altını çizmiştir" ifadelerine yer verildi.
Amman'da bakanlar düzeyinde yapılan toplantıda kararı verilen Ortak Operasyon Merkezi'nin kuruluşuna ve nasıl işleyeceğine ilişkin teknik görüşmelerin geçen hafta içinde Ankara'da yapıldığı bilgisini Dışişleri Bakanı Fidan 13 Nisan'da ADF kapanış basın toplantısında verdi.
Bu merkezin en kısa zamanda faaliyete geçeceğini belirten Fidan, terörizmin tüm bölge ülkeleri için ortak tehdit unsuru olduğu mesajını da yineledi.
Bu operasyon merkezinin nerede ve nasıl kurulacağına ilişkin henüz resmi bilgi verilmedi.
Beş ülkenin askeri ve istihbarat birimlerince çalıştırılacak merkezin, daha ileri aşamalarda IŞİD'e karşı operasyonel faaliyetlerde de bulunması öngörülüyor.
Türkiye ve Ürdün'ün askeri ve istihbari kapasite ve yeteneklerinin bu süreçte kritik rol oynayacağı öngörülüyor.
Ancak "Beşli Mekanizmanın" işlerlik kazanması için ABD ve diğer Batı ülkeleriyle eşgüdüm içinde bulunulması önemli bir aşama olarak değerlendiriliyor.
Suriye iç savaşının çıktığı 2011'den sonraki süreçte El Kaide'den kopan bir grubun Suriye ve Irak'ta başlattığı IŞİD, kısa sürede Irak'ın batı ve Suriye'nin doğu bölgelerinde toprak hakimiyeti sağlamış ve terör saldırılarını Avrupa ülkelerine de genişletmişti.
ABD liderliğinde kurulan IŞİD'le mücadele koalisyonu 2014'ten bu yana IŞİD'e karşı önemli bir kazanım elde etmiş ve örgüte büyük darbe indirmişti.
Örgütün hala bazı unsurlarının Suriye'de varlık gösterdiği biliniyor.
KAYNAK: BBC Türkçe
